De Schaal van Samenwerking geeft inzicht en overzicht waar een team staat in de samenwerking. Zo geeft de Schaal handvatten waarmee een team zelf aan de slag kan om op een hoger niveau van samenwerking te komen.

Overleven

Een team kan in zwaar weer terecht komen, het wordt dan voor iedereen ‘overleven’. Overleven heeft een prijs, maar is ook een recht. De strijd aangaan creëert weerstand en ergernis, maar kan ook uit onrechtvaardigheid nodig zijn. Teamleden ervaren onmacht. Waardering voor wat wel goed gaat, ontbreekt. Te vaak wordt ‘op de man‘ gespeeld. Er ‘moet’ iemand schuldig zijn. Angst en een onveilige cultuur liggen op de loer. Elkaar vertrouwen raakt verloren.

Het verlangen om in één stap naar een samenwerkende situatie te gaan wordt steeds groter.  Maar daarvoor ontbreken een gezamenlijke positieve taal, flexibiliteit en creativiteit. En leiderschap vanuit het team, een eerste stap willen zetten, kwetsbaar durven zijn, in onverwachte omstandigheden onverwacht positieve paden nemen, het team meenemen in een verandering. Niet alleen leiderschap van de formeel leidinggevende, vanuit de verticale lijn, maar ook verantwoordelijkheid en horizontale zelforganisatie vanuit het team zijn nodig. Met (deze) tussenstappen lukt het om weer tot bloei en samenwerking te komen. Een team kan met één opmerking in de ‘overleefstand’ komen. Samenwerken is een stap voor stap proces, dus een team is er niet in één stap weer uit. Het begint wel met gelijktijdig een eerste stap willen zetten.

Ontlopen

Wie weg wil uit een overlevende situatie, adviseren wij om allereerst te stoppen met het voeden van conflicten en het wijzen naar elkaar. Tot tien tellen en afstand nemen. Dat geeft rust, maar creëert ook afstand, we noemen dit Ontlopen. Soms lijkt dat een onbegaanbare weg, namelijk, wat los je daarmee op? Het probleem, de aanleiding ligt er nog levensgroot. Dat klopt. Met dat verschil dat we het nu over het probleem kunnen hebben zonder persoonlijk te worden. De teamleden gaan in gesprek, waar soms ook eerst de tegenstellingen op tafel moeten komen.

Inzet van een teamcoach werkt als een katalysator om gemotiveerd tot resultaten in de samenwerking te komen. Wat is nu eigenlijk het probleem en waardoor wordt dit probleem ‘gevoed’? Niet de persoon zelf, maar wat de persoon doet (of nalaat) komt op tafel. We komen tekorten op het spoor en ervaren gemis (aan aandacht en waardering bijvoorbeeld).

Andersom kan ook: er was een goede samenwerking en de motivatie daartoe ontbreekt steeds vaker. Men ontloopt wat is afgesproken. Ook hier geldt dat het probleem, dat tot een gebrek aan motivatie leidt, eerst op tafel moet komen, terwijl iedereen eromheen blijft draaien. Ook hier helpt teamcoaching enorm.

Samenwerken

In een samenwerkende groep is spontane waardering voor wat de ander doet en erkenning voor wat de ander nodig heeft. Wat aandacht krijgt, groeit. Gemaakte fouten komen op tafel en worden samen opgepakt. De fout en wie daarvoor verantwoordelijk gesteld moet worden staat niet meer centraal, de fout (de taak zelf) komt centraal te staan en de aandacht gaat naar hoe die in een volgende situatie kan worden aangepakt. Dan pas blijkt dat velen iets hadden kunnen doen. De teamleden maken afspraken wie wat doet, met aandacht voor wat beter kan. Men speelt ‘op de taak‘. Een open mind maakt flexibel en creativiteit komt tot bloei. Iedereen kan bijdragen.

Erkenning geven en krijgen, betrouwbaar zijn, je ding doen en waardering geven en krijgen, vormen de sleutels tot het ontwikkelen van een topteam.

Maar nu, wat als je ervaart dat het nog niet Samenwerkend is? Ook dan is een samenwerkende houding belangrijk. Wat kan er al wel? Wie doet er mee? Welke eerste stap geeft weer energie? Ligt u zelf onder vuur en wordt uw initiatief niet gewaardeerd? Roep dan hulp van buiten in.